"Wojna i Okupacja na Podhalu " prof. Grzegorz Mazur
Z książki "Wojna i Okupacja na Podhalu" opracował prof. Grzegorz Mazur
III
POCZĄTKOWY OKRES FUNKCJONOWANIA INSPEKTORATU ZWZ-NOWY SĄCZ
ORGANIZACJE WSPÓŁISTNIEJĄCE
Pierwsze niejawne struktury oporu montowano - na polecenie II Oddziału Sztabu Głównego WP - już na przełomie 1938 i 1939 r.; mowa o Siatkach Dywersji Pozafrontowe/. Zakładano, iż jej ogniwa będą się opierały na członkach takich organizacji paramilitarnych, jak Związek Strzelecki3 czy też Związek Oficerów Rezerwy. Do zintensyfikowania działań organizacyjnych w tej mierze przyczyniła się wydatnie sytuacja polityczno-militarna na terenie Czech i Słowacji4. Dopiero bowiem
w drugiej połowie marca 1939 r. kierowany przez kpt. ps. "Kordian" (NN)5 wydział Specjalny Oddziału II SG wyznaczył zadania dla dywersji pozafrontowej w wypadku konfliktu zbrojnego z Niemcami. Na terenach wzdłuż granicy z tym państwem poczęto rozbudowywać ściśle zakonspirowane struktury. Owe tajne zespoły bojowe podlegały dowódcom Rejonów Dywizji i dysponowały ukrytymi składzikami broni i materiałów bojowych6.
"Jeśli komu droga do nieba, otwarta, to tym, co służą Ojczyźnie"
" Jeśli komu do nieba droga otwarta, to tym, co służą Ojczyźnie"
ODDZIAŁY PARTYZANCKIE NA PODHALU
Informacja ze starego kościółka w Szczawie
ODDZIAŁY PARTYZANCKIE NA PODHALU
W latach 1939-1945 w celu zorganizowania i dowodzenia podziemiem zostali przydzieleni na teren Podhala z rozkazu Komendy Głównej Z.W.Z.A.K. niżej wymienieni dowódcy: 1. mjr. Franciszek ŻAK ps. FRANEK – 1939-1941r. 2. kpt. Wacław SZYCKO ps. WIKTOR – 1941r. 3. mjr. Franciszek GALICA ps. RYŚ- 1942-1943r. 4. ppłk. Stanisław MIRECKI ps. WiT-POCiEJ-1943-1944r. 5. mjr. Adam STABRAWA ps. BOROWY- 1944-1945r inspektoratowi Nowy Sącz, kryptonim NiWA, podlegały cztery obwody: nowosądecki, gorlicki, limanowski, nowotarski, na których działały oddziały partyzanckie. W grudniu 1939 roku rozkaz zorganizowania na Podhalu oddziałów partyzanckich otrzymali: 1. kpt. Wacław SZYCKO ps. WIKTOR 2.por. Jan CIEŚLAK ps. MACIEJ 3. por. Władysław SZCZYPKA ps. LECH. Od września 1939 roku napływali na teren Podhala oficerowie, podoficerowie, żołnierze przeważnie z I P.S.P armii polskiej, celem zorganizowania przerzutów granicznych broni i innych środków niezbędnych do zorganizowania akcji bojowych i sabotaży przeciwko okupantowi. Byli to przeważnie żołnierze, którzy wrócili z kampanii wrześniowej. Pierwsze oddziały partyzanckie zostały uzbrojone bronią zgromadzoną i ukrytą w magazynach na terenie gminy Skrzydlna, w ilości: 186 KbK, kilkanaście skrzyń amunicji i granatów, kilka sztuk broni krótkiej, 9 rkm i 6 ckm, a pochodząca z rozbrojonego batalionu 156 I P.S.P. na Grodzisku dowodzonego przez mjr. RÓŻYCKIEGO i przekazana przez sierżanta Kazimierza CIEŚLAKA podziemiu. Następnie oddziały zostały uzbrojone zdobytą bronią w czasie walk z niemieckim okupantem. W roku 1943-1944 oddziały partyzanckie otrzymały broń zrzutową. Zrzuty odbywały się w okolicy góry Mogielnicy oraz miejscowości Szczawa powiat Limanowa.